Wizyta w placówce medycznej potrafi być stresująca. Jednak nie warto szukać sposobów na jej uniknięcie. Zastosuj się do porad przedstawionych w tym artykule, by twoja wizyta była udana, a współpraca z lekarzem przebiegła pomyślnie. Odpowiednie przygotowanie do poszczególnych badań pozwoli pokonać lęk przed opieką medyczną, rozwiąże problemy organizacyjne i ułatwi diagnostykę oraz cały proces leczenia.
Dzisiaj dowiesz się jak przygotować się na:
- wizytę u lekarza POZ
- badania krwi
- pierwszą wizytę u ginekologa
- wizytę u proktologa
- gastroskopię
- kolonoskopię
- USG jamy brzusznej
- znieczulenie ogólne (narkozę)
Wizyta u lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej
1. W pierwszej kolejności zastanów się, jaki jest główny cel twojej wizyty. Możesz wcześniej spróbować odpowiedzieć sobie na kilka pytań, a zapisane odpowiedzi zabrać ze sobą na wizytę. Pomyśl:
- Kiedy wykryłeś nieprawidłowość?
- Czy odczuwasz ból? Jakiego jest rodzaju? Ostry, bardzo mocny, tępy, głęboki, palący, a może piekący?
- Czy występują też inne objawy, niezwiązane bezpośrednio z główną dolegliwością?
- Jakie działania podjąłeś do tej pory, aby zmniejszyć dolegliwość?
- Jakie pytania chciałbyś zadać lekarzowi?
2. Przypomnij sobie kilka dodatkowych informacji, które być może przydadzą się w diagnostyce:
- Czy stosujesz obecnie dietę? Unikasz jakichś produktów/potraw? Masz alergie?
- Czy wykonujesz aktywność fizyczną?
- Czy palisz papierosy bądź spożywasz alkohol?
- W jakim miejscu pracujesz? Czy warunki twojej pracy są specyficzne?
- Czy w twojej rodzinie występowały przypadki dolegliwości, z którymi się zmagasz?
3. Przygotuj niezbędne dokumenty:
- dowód osobisty,
- w przypadku zwłaszcza pierwszej wizyty u nowego lekarza - wyniki wcześniejszych badań diagnostycznych (laboratoryjnych, obrazowych, endoskopowych, karty z leczenia szpitalnego lub izby przyjęć, dodatkowe informacje od lekarza rodzinnego lub z innych konsultacji specjalistycznych),
- listę zażywanych leków, suplementów i ziół (również tych bez recepty).
4. W czasie wizyty:
- Rób notatki – weź ze sobą notes i długopis i zapisuj zalecenia lekarza, zasady przyjmowania leków oraz sposób przygotowania do badań specjalistycznych, jeśli będą konieczne. Tym sposobem będziesz mieć pewność, że nic ci nie umknie.
- Prosto i otwarcie mów o swoich dolegliwościach. Nie wstydź się i nie zatajaj informacji, gdyż w ten sposób utrudniasz specjaliście prawidłową diagnostykę. Lekarz nie jest po to, aby cię oceniać. Im lepiej opiszesz problem, tym szybciej otrzymasz pomoc.
- Mów o swoich wątpliwościach i dopytuj, jeśli coś nie jest zrozumiałe.
- Zapytaj czy i kiedy masz zgłosić się na kolejną wizytę.
- Upewnij się czy rozumiesz zalecenia lekarskie.
5. Po wizycie u lekarza:
- Stosuj się do zaleceń lekarskich.
- Pamiętaj, aby zrealizować wystawione recepty i zapisać się do specjalistów, jeśli dostałeś skierowania.
- Pamiętaj również, aby dowiadywać się o wyniki swoich badań.
Badania krwi
- Na pobranie krwi przybądź na czczo, tj. minimum 12 godzin po ostatnim posiłku.
- W dniach poprzedzających badanie stosuj zwyczajową dietę, chyba że lekarz zaleci inaczej. Dzień przed badaniem kolacja powinna być lekka.
- Pamiętaj, że badania wykonywane są w godzinach porannych, między 7.00 a 9.00 (w zależności od placówki).
- 30 minut przez pobraniem krwi wypij szklankę wody w celu rozrzedzenia krwi, co ułatwi jej pobranie.
- Tuż przed pobraniem krwi nie wykonuj aktywności fizycznych – najlepiej będzie, jeśli zrezygnujesz z intensywnego wysiłku fizycznego na 2-3 dni przed badaniem. Intensywne ćwiczenia mogą wpływać na gospodarkę węglowodanową, a także zwiększać wartość enzymów wątrobowych (AST, ALT). Możesz za to wykonywać ćwiczenia rozciągające lub spacerować. Na samo badanie nie przyjeżdżaj rowerem ani hulajnogą. Wybierz samochód, autobus bądź powolny spacer.
- Na badanie przybądź w warunkach spoczynkowych i bez stresu – silny stres spowoduje, że nie będzie można prawidłowo ocenić gospodarki węglowodanowej ani hormonalnej. Zaburzone mogą być również wyniki badań cholesterolu i albuminy. W miarę możliwości ogranicz czynniki stresowe. Możesz wypróbować techniki relaksacyjne, które obecnie łatwo znajdziesz w internecie.
- Jeśli zażywasz leki, zapytaj lekarza czy możesz je przyjąć przed badaniem – niektóre leki, witaminy lub zioła mogą znacznie wpływać na wyniki badań krwi. Na przykład, suplementację biotyny należy odstawić minimum 3 dni przed pobraniem krwi, gdyż może fałszować wyniki badań. Z kolei jeśli badanie ma na celu oznaczenie stężenia danego leku we krwi, uzgodnij z lekarzem szczegóły przed wykonaniem badania. Pobranie krwi może być wtedy zalecone w porze dnia, w której występuje największe stężenie tego leku.
- Nie spożywaj alkoholu na 2-3 dni przed planowanym pobraniem. W dniu badania ogranicz palenie. Nie pij też kawy ani herbaty.
- Przed badaniem krwi zadbaj o higienę snu – zaburzenia rytmu dobowego snu mogą zmieniać stężenia m.in. glukozy, cholesterolu czy kwasu moczowego. Wpływają również na hormony, takie jak kortyzol, testosteron czy prolaktynę. Wahania tych parametrów mogą utrudniać diagnostykę poważnych schorzeń. Przed pobraniem krwi zalecane jest ustabilizowanie swojego rytmu dobowego oraz wyspanie się.
- Pobierania krwi niekiedy nie zaleca się podczas miesiączki – choć menstruacja nie wpływa znacząco na wyniki badań krwi i można je wykonywać niezależnie od cyklu miesiączkowego, to już obfite krwawienia mogą zmieniać niektóre parametry morfologii (dotyczy to np. parametrów oceniających gospodarkę żelaza). Zatem jeśli masz taką możliwość, wykonuj badania krwi przed lub po miesiączce. Sytuacja wygląda inaczej w przypadku badań hormonalnych, gdyż właśnie w trakcie miesiączki zalecane jest badanie poziomu m.in. FSH, LH, estradiolu czy FT3 i FT4. Te badania należy wykonywać między 2 a 4 dniem cyklu, z uwagi na większą wiarygodność i możliwość dokładnego potwierdzenia lub wykluczenia pewnych schorzeń, takich jak PCOS czy zaburzeń miesiączkowania.
- Zrezygnuj z badania krwi, jeśli masz infekcję bakteryjną lub wirusową – nawet lekkie przeziębienie powoduje zmiany parametrów krwi, szczególnie poziomu leukocytów. Poczekaj z badaniem, aż wyzdrowiejesz, chyba że lekarz zaleci inaczej.
- Na badanie krwi ubierz się w koszulkę z krótkim rękawem. Jeśli rękaw jest długi, sprawdź czy możesz go łatwo podwinąć.
Pierwsza wizyta u ginekologa
1. Przygotuj potrzebne dokumenty i informacje:
- Jeśli nie jesteś jeszcze pełnoletnia, na wizytę musisz przyjść z rodzicem lub opiekunem prawnym. W przypadku gdy ukończyłaś 16 lat, możesz przyjść na wizytę sama, musisz tylko wziąć ze sobą pisemne upoważnienie od rodzica/opiekuna. Jeśli jesteś pełnoletnia, pamiętaj aby zabrać ze sobą dokument tożsamości.
- Weź ze sobą wyniki wcześniejszych badań (np. laboratoryjnych lub obrazowych), jeśli uważasz, że będą zgodne z celem twojej wizyty.
- Lekarz podczas wizyty zapyta o datę pierwszej i ostatniej miesiączki, czy krwawienia są regularne, jak bardzo są intensywne lub bolesne, czy zażywasz jakieś leki, czy chorujesz na coś przewlekle oraz czy rozpoczęłaś współżycie i stosowanie tabletek antykoncepcyjnych. Warto wcześniej spisać odpowiedzi na te pytania na kartce i zabrać ją ze sobą na wizytę.
- Dobrze będzie również zanotować pytania, które chciałabyś zadać lekarzowi. Weź notes i długopis na wizytę, aby móc od razu zapisać zalecenia lekarza.
2. Ubierz się odpowiednio:
- Możesz założyć luźną bluzkę i spódnicę, które z łatwością podciągniesz, jeśli lekarz podczas wizyty zaprosi cię na badania (może to być badanie piersi bądź badanie dopochwowe – one nie trwają długo i nie są bolesne, mogą powodować lekki dyskomfort, jednak są niezwykle ważne w profilaktyce wielu poważnych schorzeń).
3. Zadbaj o higienę osobistą:
- W dniu wizyty umyj się zwykłą, letnią wodą i mydłem oraz wytrzyj się czystym ręcznikiem.
- Niewskazana jest jednak nadmierna higiena. Nie stosuj dodatkowych płynów, kosmetyków i dezodorantów, które mogłyby doprowadzić do usunięcia bakterii tworzących mikroflorę pochwy. Wygląd i konsystencja wydzieliny pochwowej mogą być ważną wskazówką dla lekarza.
- Nie musisz depilować miejsc intymnych. Możesz to zrobić, jeśli będziesz się czuła bardziej komfortowo, jednak lekarzowi nie będzie przeszkadzała obecność włosów łonowych. W przypadku młodych dziewczyn wygląd owłosienia łonowego pozwoli wręcz lekarzowi na ocenę prawidłowego rozwoju płciowego.
4. Wizyta podczas miesiączki:
- Na wizytę najlepiej zgłosić się kilka dni po ustaniu krwawienia (10-20 dzień cyklu).
- Jeśli celem wizyty jest założenie wkładki wewnątrzmacicznej lub też twoja wizyta będzie dotyczyła objawów związanych z krwawieniem albo niepokojącym plamieniem – konieczne będzie udanie się na wizytę w trakcie trwania miesiączki.
5. Współżycie przed wizytą:
- Jeśli jesteś aktywna seksualnie, zalecane jest ograniczenie kontaktów płciowych na 2-3 dni przed wizytą.
6. Stosowanie preparatów ginekologicznych – jeśli stosujesz globulki lub kremy dopochwowe, wskazane jest odstawienie ich na 2-3 dni przed wizytą.
7. Stres przed wizytą - pierwsza wizyta często wiąże się z nadmiernym stresem. Jest on jednak całkowicie nieuzasadniony. Zadaniem lekarza jest ocena twojego stanu zdrowia oraz, w razie potrzeby zastosowanie odpowiedniego leczenia. Stres może niestety powodować dodatkowy dyskomfort podczas badań w gabinecie ginekologicznym. Spróbuj rozluźnić się poprzez lekką aktywność, delikatne rozciąganie lub rozmowę z kimś bliskim.
8. Badania wykonuj regularnie:
- Profilaktyczne wizyty u ginekologa zaplanuj nie rzadziej niż raz w roku.
- Jeśli wystąpią u ciebie problemy ze zdrowiem intymnym (np. nawracające infekcje pochwy, obfite miesiączki, zmiany w okolicach sromu), udaj się do ginekologa bezpośrednio i realizuj wizyty zgodnie z harmonogramem przedstawionym przez lekarza.
Wizyta u proktologa
- Na pierwszej wizycie lekarz przeprowadzi z tobą wywiad oraz wykona ogólne badanie lekarskie – na badanie proktologiczne składa się zazwyczaj oglądanie okolicy odbytu, badanie palcem przez odbyt oraz badanie krótkim wziernikiem). Następnie lekarz ustala plan dalszego postępowania diagnostycznego lub plan leczenia.
- Do wizyty u proktologa nie musisz się specjalnie przygotowywać. Dzień przed badaniem możesz zastosować dietę lekkostrawną, która pomoże zachować prawidłową perystaltykę jelit i wypróżnianie.
- Zapytaj swojego lekarza, czy w dniu badania powinieneś być na czczo. Nie zawsze jest to konieczne, jednak w niektórych przypadkach może być wymagane.
- Zadbaj o higienę osobistą. Wystarczy umyć okolice intymne ciepłą wodą z mydłem.
- Lekarz może zalecić wykonanie lewatywy przed badaniem proktologicznym, zwłaszcza w przypadku ponownej wizyty. Gotowe lewatywy dostępne są w aptekach, a sposób ich zastosowania omówisz z lekarzem lub farmaceutą. Nie wykonuj lewatyw przed wizytą na własną rękę, bez konsultacji z lekarzem.
- Jeśli chorujesz przewlekle bądź przeszedłeś operacje, na wizytę zabierz dotychczasową dokumentację medyczną. Możesz również przypomnieć sobie o chorobach występujących w rodzinie albo urazach przebytych w dzieciństwie.
Przygotowanie do gastroskopii
- Dieta – jeśli badanie jest w godzinach przedpołudniowych, należy przybyć na czczo. W przypadku badania w godzinach popołudniowych, należy zgłosić się min. 6 godzin po spożyciu ostatniego posiłku i 4 godziny po spożyciu ostatnich płynów, chyba że lekarz zaleci inaczej.
- Leki – jeśli przyjmujesz leki nasercowe, tarczycowe, p/nadciśnieniowe, przeciwdrgawkowe, przeciwastmatyczne lub inne istotne dla zdrowia, możesz je przyjąć 1-2 godziny przed badaniem, popijając niewielką ilością niegazowanej wody. W przypadku przyjmowania leków na cukrzycę, jeśli badanie odbywa się rano – nie przyjmuj ich (weź leki ze sobą i zażyj ok. 20 min. po badaniu). Jeśli badanie odbywa się w godzinach popołudniowych – przyjmij leki p/cukrzycowe rano do śniadania, a następnie pozostań na czczo do czasu badania. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości bądź twoja sytuacja jest bardziej indywidualna, poradź się lekarza.
Przygotowanie do kolonoskopii
1. Dieta:
- 3 dni przed badaniem unikaj: pieczywa pełnoziarnistego, owoców drobno pestkowych (truskawki, kiwi, winogrona), nasion siemienia lnianego, chia, maku, sezamu.
- 2 dni przed badaniem zacznij stosować dietę półpłynną
- Dzień przed badaniem spożyj posiłki lekkostrawne (typu serek wiejski, jogurt, kisiel, zupa krem, bulion). Ostatni posiłek zjedz do godziny 14.00. Po tej godzinie pij już tylko wodę mineralną niegazowaną, chyba że twój lekarz zaleci inaczej.
- W dniu badania bądź na czczo. Możesz spożywać wodę mineralną niegazowaną do ok. 4 godzin przed badaniem.
2. Leki – skonsultuj się z lekarzem w sprawie przerwania stosowania, jeśli przyjmujesz:
- Preparaty żelaza - może być konieczne odstawienie ich na 7 dni przed badaniem
- Leki przeciwpłytkowe (np. Aspiryna, Acard)
- Leki przeciwzakrzepowe (np. Syncumar, Warfaryna, Pradaxy)
3. Przyjmowanie środka oczyszczającego jelita:
- W celu prawidłowego przygotowania do badania, w dniu poprzedzającym badanie zażyj lek przeczyszczający przepisany przez lekarza. Dodatkowo, pamiętaj o wypiciu odpowiedniej ilości wody.
- Lek przyjmij zgodnie z zaleceniami lekarza, w wyznaczonym czasie oraz w zalecanej ilości. Możesz do niego dodać odrobinę soku z cytryny, który poprawi smak preparatu i zapobiegnie odruchom wymiotnym.
4. Po badaniu:
- Jeśli pojawi się dyskomfort (wzdęcia, bóle brzucha) i nie otrzymasz przeciwwskazań, możesz zażyć Espumisan lub No-Spa w dawce zaleconej przez lekarza lub zgodnej z ulotką.
- Zalecane jest stosowanie diety lekkostrawnej po badaniu, a w kolejnych dniach powrót do diety zwyczajowej (najlepiej w oparciu o model śródziemnomorski).
Przygotowanie do USG jamy brzusznej
- Badanie to wiąże się z działaniem zarówno układu pokarmowego, jak i moczowego. Zatem przygotowanie do USG jamy brzusznej obejmuje oba te układy. Jednak samo badanie jest zupełnie bezpieczne, bezbolesne i właściwie nie ma przeciwwskazań. Jest nieinwazyjne, może być wykonywane w każdym wieku i dowolną ilość razy.
- Na dwa dni przed badaniem wprowadź dietę lekkostrawną – spożywaj jasne pieczywo, duszone lub gotowane warzywa i owoce (bez pestek i skórek), chude mięso bez skóry, jaja, zupy krem. Unikaj produktów powodujących wzdęcia oraz wysokobłonnikowych, tj. ciemne pieczywo, surowe warzywa, tłuste wędliny, kapusta, fasola, groch, ciasta, napoje gazowane.
- W dniu badania pozostań na czczo, przynajmniej 6 godzin przed badaniem. Nie jedz, nie pij kawy, nie żuj gumy i nie pal papierosów.
- Jeśli masz skłonności do wzdęć i lekarz nie zaleci inaczej, dzień przed badaniem przyjmij Espumisan 3x2 kapsułki, a w dniu badania 2 kapsułki z rana.
- Można pić niegazowaną wodę. Ważne jest również, aby na godzinę przed badaniem wypić jej większą ilość i nie oddawać moczu. Badanie wykonane z pełnym pęcherzem pozwoli lepiej ocenić pęcherz moczowy i cały układ.
- Przed badaniem można zażyć leki przyjmowane na stałe. Popić niegazowaną wodą.
- Na badanie weź ze sobą poprzednie wyniki badań obrazowych oraz karty informacyjne (wypis ze szpitala) – jeśli takie posiadasz.
Przygotowanie do znieczulenia ogólnego (narkozy)
1. Jeśli czeka cię zabieg lub operacja w znieczuleniu ogólnym, na początku przejdziesz podwójną kwalifikację – lekarz chirurg oraz lekarz anestezjolog przeprowadzą z tobą dokładny wywiad. Lekarze zadadzą ci pytania dotyczące m.in.:
- twojej masy ciała i wzrostu,
- reakcji alergicznych,
- tolerancji na środki znieczulające i przeciwbólowe,
- obecnie stosowanych leków,
- przebytych i obecnych chorób towarzyszących.
2. Następnie przejdziesz przez badania fizykalne, które pozwolą na wstępną ocenę twojego stanu ogólnego oraz będą wskazówką podczas intubacji:
- badania układu sercowo-naczyniowego, oddechowego i pokarmowego,
- ocena stanu uzębienia,
- ocena budowy szyi i ruchomości kręgosłupa.
3. Mogą zostać również przeprowadzone badania:
- morfologia podstawowa,
- oznaczenie grupy krwi,
- ocena parametrów krzepnięcia krwi,
- RTG klatki piersiowej,
- EKG serca,
- w niektórych przypadkach też konsultacje z innymi specjalistami.
4. W dalszej kolejności lekarz przedstawi ci możliwe warianty znieczulenia, omówi czynniki ryzyka oraz poprosi o podjęcie ostatecznego wyboru metody znieczulenia. Przypomni też jak dokładnie postępować przed, w trakcie i po znieczuleniu. Bardzo ważne jest poznanie wszelkich szczegółów, uważne słuchanie oraz wyrażenie świadomej zgody na znieczulenie ogólne, gdyż jest to technika znieczulenia wiążąca się z pewnymi skutkami ubocznymi. Nie zawsze one występują, jednak mogą objawiać się nudnościami, zawrotami głowy, różnego rodzaju bólami, a w wyjątkowych przypadkach trudnością z wybudzeniem, ostrą reakcją alergiczną lub udarem mózgu. Dlatego ważne jest przede wszystkim, abyś szczerze odpowiadał lekarzom na wszelkie pytania. Wówczas zabieg przebiegnie pomyślnie, a skutki uboczne narkozy będą niewielkie w porównaniu do pozytywnego efektu uzyskanego po przeprowadzeniu zabiegu.
5. Leki – odstawienie lub zmiana powinna nastąpić zawsze po konsultacji z lekarzem, jednak najczęściej zaleca się:
- W tygodniu poprzedzającym zabieg odstawienie leków rozrzedzających krew oraz zawierających kwas acetylosalicylowy.
- Tydzień przed należy ostawić pochodne kumaryny – wówczas lekarz przepisze podskórne zastrzyki zastępcze, zawierające heparynę drobnocząsteczkową.
- W przypadku leczenia cukrzycy, jeżeli leczenie przebiega przy użyciu leków doustnych – czasowe leczenie przy pomocy insuliny.
- Niekiedy na kilka dni przed zabiegiem zaleca się odstawienie leków z grupy salicylanów (np. Polopiryna, Aspiryna), suplementów zawierających czosnek oraz preparatów psychoaktywnych (zawierających amfetaminę, katynon, psylocybinę, meskalinę, DOM, LSD, AMT, DMT).
- W okresie poprzedzającym zabiegi w znieczuleniu ogólnym odradza się samodzielne przyjmowanie jakichkolwiek leków przeciwbólowych – mogłyby one powodować zmiany w działaniu znieczulenia.
- Lekarz przekaże ci informację czy rano w dzień zabiegu będziesz mógł przyjąć zwyczajowo stosowane leki.
6. Dieta:
- Kilka dni przed zabiegiem wprowadź dietę lekkostrawną.
- Wstrzymaj się od jedzenia i picia na co najmniej 6 godzin przed zabiegiem – ograniczy to ryzyko zachłyśnięcia zalegającym pokarmem w trakcie narkozy.
7. Pozostałe zalecenia:
- Przed zabiegiem skorzystaj z toalety.
- Na zabieg udaj się bez biżuterii oraz ozdób do włosów.
- Jeśli masz pomalowane paznokcie, koniecznie zmyj lakier (w trakcie zabiegu na palcach będzie mierzona saturacja, a lakier może zaburzać jej wynik).
- Nie pij alkoholu na 24 godziny przed zabiegiem oraz nie pal papierosów.
- Tuż przed zabiegiem usuń protezy zębowe i szkła kontaktowe.
- Postaraj się, aby zabieg zaplanować w czasie, kiedy nie będziesz mieć krwawienia miesięcznego.
8. W ciągu 24 godzin po zabiegu nie pij alkoholu, unikaj prowadzenia pojazdów oraz obsługiwania urządzeń mechanicznych. Obserwuj swój organizm i w razie niepokojących objawów, zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu lub bezpośrednio do anestezjologa.
_
Źródło grafiki: Obraz autorstwa pikisuperstar na Freepik
Prezentowanych treści o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego dla wszystkich pacjentów. Wszelkie publikacje mają charakter informacyjno-edukacyjny i mogą stanowić inspiracje dla pacjentów do prowadzenia zdrowego stylu życia i zgłębiania wiedzy w danym obszarze. Mogą również zachęcać do wykonywania badań profilaktycznych. Informacje nie zastępują porady lekarskiej. O postępowaniu medycznym decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami dla każdego pacjenta. Jeśli potrzebujesz konsultacji lekarskiej, zachęcamy do rezerwowania wizyt za pośrednictwem Telefonicznej Obsługi Pacjenta: 22 619 78 76 lub bezpośrednio w wybranej przychodni. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, masz możliwość ich odpłatnego wykonania. Zachęcamy do zapoznania się z aktualnym cennikiem oraz zajrzenia na stronę www.pcz.waw.pl.