Co znajdziesz w dzisiejszym artykule?
- Najważniejsza profilaktyka – redukcja stresu, higiena, badania kontrolne
- Zdrowie w pudełku – zdrowe lunch boxy do szkoły
- Zalecana aktywność fizyczna – siła, energia, sprawność!
O swoje dzieci troszczymy się jeszcze przed ich narodzeniem, poprzez odpowiednie odżywianie w czasie ciąży. Później, na każdym etapie myślimy o ich zdrowiu, samopoczuciu i szczęściu. Dzieci są dla nas całym światem i to normalne, że chcemy dla nich jak najlepiej. Do osiągnięcia pełnoletności właściwie odpowiadamy za ich zdrowie i edukację. Służymy też za przykład. Dlatego też warto, abyśmy mieli świadomość, jak wiele zależy od nas w kontekście prawidłowego rozwoju dziecka. Jak dbać o zdrowie swojej pociechy w szkole i nie tylko? Odpowiedź znajdziecie poniżej!
Najważniejsza profilaktyka – redukcja stresu, higiena, badania kontrolne
Stres u dziecka
Każdy z nas ma na co dzień sporo obowiązków, które potrafią czasem przytłoczyć. Stresujemy się nadmiarem zadań, ważnymi wystąpieniami, organizacją różnych wydarzeń. Jednak stres dotyka nie tylko dorosłych. Dzieci potrafią być narażone na wiele stresowych sytuacji, dodatkowo nie dysponują jeszcze takimi narzędziami jak dorośli, aby przed tym stresem się uchronić. Stresować ich może trudny przedmiot w szkole, konieczność wystąpienia przed klasą czy wchodzenie w relacje z rówieśnikami.
Stres jest naturalną reakcją organizmu w odpowiedzi na wydarzenia, które zakłócają jego równowagę. Stres potrafi czasem zmobilizować organizm do działania, czy też zmotywować i pomóc w wykonaniu jakiegoś zadania. Jednak gdy trwa zbyt długo, prowadzi do poważnych problemów ze zdrowiem.
Jak dzieci reagują na stres?
- wycofują się,
- są niespokojne, poddenerwowane,
- stają się agresywne,
- osłabia im się pamięć i obniża koncentracja,
- nadmiernie się obwiniają,
- mają obniżony nastrój, poczucie beznadziei,
- podejmują działania autodestrukcyjne,
- czują ucisk w klatce piersiowej i duszności,
- pojawiają się bóle i zawroty głowy, bóle brzucha, czasem też drgawki.
Podczas silnych reakcji stresowych mogą wystąpić również stany depresyjne, poczucie rezygnacji, głęboki smutek. Pojawia się chęć na słodycze, tłuste potrawy (zajadanie stresu) oraz często próby izolacji. Dziecko może nie chcieć wychodzić z własnego pokoju. Jak widać, stres potrafi być poważną sprawą. Nie ma też jednej, skutecznej metody na jego redukcję. Warto zatem zapoznać się z różnymi sposobami i wspólnie z dzieckiem znaleźć dla niego ten najodpowiedniejszy oraz umieć go wykorzystać w danym momencie stresowym. Ważne jest jednoczesne monitorowanie stanu emocjonalnego dziecka i obserwowanie objawów, które - jeśli występują przez dłuższy czas i nie ustają po naszych interwencjach - być może wymagają pomocy specjalistycznej.
Co możesz zrobić, by pomóc dziecku opanować stres?
- Gdy zauważysz, że twoje dziecko się stresuje, usiądź z nim i spróbuj delikatnie zapytać o sytuację, która wywołała stres. Czasem chwila spokojnej rozmowy potrafi zredukować napięcie.
- Poproś dziecko o spowolnienie oddechu lub wykonaj z nim ćwiczenie oddechowe. Najprostsze ćwiczenie polega na powolnym wdychaniu i wydychaniu powietrza. Możesz ćwiczyć je z dzieckiem na przykład codziennie przed snem.
- Pokaż dziecku kilka antystresowych postaw i zachęć, aby po tobie powtarzało – przeciągnij się, podskocz, stań na lekko rozstawionych nogach z głową zadartą ku górze, poruszaj twarzą w różne strony.
- Włącz dziecku relaksującą muzykę.
- Zachęć dziecko, aby wyobraziło sobie jakieś wyjątkowe miejsce – dziecko może zamknąć oczy i pomyśleć, że znajduje się w sali zabaw wypełnionej kulkami po brzegi. Są tam również dmuchane materace, baloniki i ulubione zabawki. Jeśli dziecko jest starsze, może wyobrazić sobie, że jest w zoo albo na piaszczystej plaży i ogląda właśnie zachód słońca.
- Pobawcie się w leniwego kota – razem z dzieckiem udawajcie, że jesteście rozleniwionymi, mruczącymi kotkami. Ziewajcie szeroko, miauczcie, zróbcie ćwiczenie „koci grzbiet”.
- Kup dziecku zabawki antystresowe – piłeczki, gniotki albo kostkę Rubika.
Powyższe ćwiczenia pomogą w zmniejszeniu stresu i nauczą dziecko samodzielnego radzenia sobie w nerwowych sytuacjach. Jednak musisz również zadbać, aby twoje dziecko miało odpowiednią ilość i jakość snu. Zachęcaj, aby przed snem nie korzystało z telefonu i nie oglądało telewizji. Staraj się również planować dziecku różnego rodzaju aktywności na co dzień, gdyż ruch jest również świetnym sposobem na odreagowanie stresu.
Odpowiednia higiena
Niezwykle ważne jest zadbanie o zasady higieny w szkole, które uchronią dziecko przed zarazkami. Przykładowo, brudne ręce potrafią być przyczyną wielu poważnych chorób. Drobnoustroje (takie jak rotawirusy czy norowirusy odpowiedzialne za grypę żołądkową) potrafią szybko wtargnąć do organizmu, kiedy dziecko odruchowo dotknie okolice ust nieumytymi rękami.
Naucz dziecko przestrzegać poniższych zasad, a uchronisz je przed częstymi infekcjami:
- Częste mycie rąk ciepłą wodą z mydłem – należy zmoczyć dłonie wodą, dokładnie rozprowadzić mydło i szorować je przez 30 sekund (pamiętając o powierzchni między palcami, kciukach i nadgarstkach), a następnie spłukać ciepłą wodą i dobrze wytrzeć czystym ręcznikiem.
- Unikanie dotykania rękoma twarzy – okolic ust, oczu, nosa.
- Zasłanianie ust podczas kaszlu lub kichania. Wyrzucanie zużytej chusteczki od razu do kosza oraz umycie rąk.
- Unikanie dotykania bez potrzeby rzeczy, które mogą być siedliskiem bakterii – np. klamek, biurek i krzeseł kolegów.
- Niedawanie gryza kanapek kolegom, niepicie z jednej butelki – jeśli dziecko chce się z kimś podzielić jedzeniem lub spróbować tego, czym inni częstują, może przed ugryzieniem oderwać kawałek czystymi rękami lub w przypadku napoju, przelać do osobnego kubka.
Wyjaśnij dziecku powyższe zasady w prosty sposób. Przekaż, że są one ważne i warto ich przestrzegać. Pokaż w praktyce, jak poprawnie myć ręce. Ważne jest również, abyś ty jako rodzic był przykładem dla dziecka. Dlatego zadbaj o swoją higienę i również stosuj się do omawianych zasad.
Badania kontrolne
Zachęcamy, aby wykonywać dziecku badania profilaktyczne, śledzić i korzystać z programów zdrowotnych realizowanych w szkołach oraz szczepić dziecko zgodnie z kalendarzem szczepień, dostępnym na przykład na stronie: https://szczepienia.pzh.gov.pl/kalendarz-szczepien-2023-2/.
Wykonywanie odpowiednich dla danego wieku badań profilaktycznych pozwoli uzyskać ważne informacje na temat stanu zdrowia twojego dziecka. Dzięki tej wiedzy będziesz w stanie w porę reagować i móc zapobiegać poważnym schorzeniom. Warto co dwa-trzy lata wykonać dziecku podstawową morfologię, oznaczenie poziomu glukozy i badanie moczu. Jeśli możesz pozwolić sobie finansowo, oznacz dodatkowo witaminę D, która odpowiada za prawidłową mineralizację i wzrost kości, a jej niedobór jest częsty u dzieci. Oprócz tego, od czasu do czasu kontroluj dziecku ciśnienie tętnicze, masę ciała i rezerwuj wizytę u dentysty.
A o profilaktycznym bilansie u dziecka przeczytasz na tej stronie: https://pacjent.gov.pl/zapobiegaj/zaprowadz-dziecko-na-bilans-zdrowia
.
Zdrowie w pudełku – zdrowe lunch boxy do szkoły
Dlaczego drugie śniadanie jest ważne?
Drugie śniadanie jest posiłkiem dostarczającym uczniowi energię niezbędną podczas lekcji. Dziecko jest w stanie rozwijać się intelektualnie i utrzymywać odpowiedni poziom koncentracji, co przekłada się na wyniki w nauce. Jest też w stanie zwiększać wydolność i sprawność fizyczną. Spożywanie drugiego śniadania sprzyja również kształtowaniu prawidłowych nawyków żywieniowych i poprawia relacje z rówieśnikami, jeśli posiłek jest spożywany wspólnie.
Jak właściwie skomponować posiłek?
- Wybierz węglowodany złożone zamiast prostych – zamiast tradycyjnego, jasnego pieczywa, wybierz ciemny chleb, bułkę graham lub tortillę pełnoziarnistą.
- Zadbaj o odpowiednią ilość białka – postaw na pasty ze strączków, kawałki pieczonego mięsa, ser żółty lub szynkę z indyka.
- Wybierz zdrowe tłuszcze – świetnie sprawdzi się garść orzechów do jogurtu lub pasta z awokado do kanapki.
- Dorzuć warzywa i owoce – poręczne będą warzywa pokrojone w słupki, pomidorki koktajlowe, banan, jabłko, winogrona.
- Dodaj coś ekstra – dorzuć dziecku do zdrowego posiłku małego batonika (np. „zdrowa kaloria”), chipsy z jabłek, mus owocowy lub żelki „bob snail”.
- Uwzględnij warunki spożywania posiłków – przygotowuj posiłki proste i poręczne w spożyciu, nie psujące się zbyt szybko (aby wytrzymały w plecaku do godziny, w której dziecko je drugie śniadanie) oraz nie pachnące zbyt intensywnie, aby dziecko nie czuło dyskomfortu wyciągając posiłek przy kolegach.
- Nie zapominaj o napoju – zawsze dorzuć dziecku butelkę zwykłej wody mineralnej. Jeśli dziecko jej nie lubi, przygotuj wodę z dodatkiem mięty i cytryny lub pomarańczy i miodu. Czasem możesz zapakować świeżo wyciskany sok.
Pomysły na zdrowy lunch box
- Kanapka z twarożkiem i rzodkiewką + nektarynka i orzechy – twarożek wymieszaj z pokrojoną rzodkiewką, szczypiorkiem, szczyptą soli i pieprzu, posmaruj chleb, złóż kanapkę i pokrój w trójkąty. Do pudełka włóż również nektarynkę i garść orzechów.
- Tortilla z pieczonym indykiem i warzywami + winogrona – tortillę pełnoziarnistą posmaruj serkiem śmietankowym, ułóż kawałki wcześniej upieczonego mięsa, plasterki ogórka i liście sałaty. Zwiń tortillę i pokrój na mniejsze kawałki. Do pudełka dorzuć winogrona.
- Tosty z mozzarellą i papryką + banan – na ciemny chleb ułóż plastry mozzarelli i szynki, przygotuj tosty, a paprykę pokrój w paski i wrzuć osobno do pojemnika. Dodaj też banana.
- Koktajl z masłem orzechowym + gruszka – przygotuj koktajl na bazie maślanki, masła orzechowego, banana i truskawek. Przelej do butelki lub szczelnego bidonu. Dodatkowo spakuj gruszkę.
- Ciasto owsiane + skyr – czasami możesz dzień wcześniej upiec dziecku mini ciasto, które będzie smaczne, odżywcze i zaskoczy twoje dziecko, a nawet jego rówieśników. Wymieszaj pół szklanki mąki owsianej, 60 ml maślanki, dwie łyżki miodu, pół łyżeczki cynamonu, szczyptę proszku do pieczenia oraz jedno starte na tarce jabłko. Przelej do małej foremki i piecz przez 30 minut w 180 stopniach. Po upieczeniu ciasto ostudź, pokrój na kawałki i spakuj do pudełka z dodatkową porcją owoców i skyrem.
Inne ciekawe propozycje to racuchy z jabłkami, chlebek bananowy, ciastka owsiane z cynamonem, serek wiejski z pomidorkami czy słupki kolorowych warzyw z hummusem lub pastą warzywną. Aby móc przygotowywać urozmaicone i kolorowe posiłki, zaopatrz się w dobry pojemnik śniadaniowy dla twojego dziecka. Wybierz taki ze szczelnym zamknięciem, kilkoma przegródkami i co najważniejsze, wykonany z bezpiecznego tworzywa, BPA Free.
.
Zalecana aktywność fizyczna – siła, energia, sprawność!
Aktywność fizyczna jest niezbędna do prawidłowego rozwoju fizycznego i umysłowego dzieci. Pozwala na kształtowanie prawidłowej postawy ciała i warunkuje właściwy stan zdrowia. Zadbanie o odpowiedni poziom aktywności przyczynia się do właściwego rozwoju układu ruchu, układu sercowo-naczyniowego, dobrej kondycji i odpowiedniej masy ciała. Oddziałuje korzystnie na psychikę i stan emocjonalny. Zmniejsza także ryzyko rozwoju wielu chorób w wieku dorosłym. Obecnie obowiązują w Polsce międzynarodowe rekomendacje dotyczące zalecanego poziomu aktywności fizycznej dla dzieci i młodzieży.
Światowa Organizacja Zdrowia przedstawiła następujące zalecenia:
- co najmniej 60 minut aktywności fizycznej o umiarkowanej lub wysokiej intensywności (przy czym każda ilość dodatkowej aktywności fizycznej, przekraczająca zalecane minimalne 60 minut, zapewnia dodatkowe korzyści zdrowotne),
- większość dziennej aktywności fizycznej dzieci i młodzieży powinny stanowić umiarkowanie intensywne ćwiczenia aerobowe (czyli tlenowe), do których należy włączyć ruch o intensywnym natężeniu, wymagający większych nakładów energetycznych,
- co najmniej 3 razy w tygodniu aktywności ruchowe winny być ukierunkowane na wzmacnianie i kształtowanie mięśni i kości (mogą to być gry i zabawy grupowe lub indywidualne z piłką, bieganie, skakanie, jazda na rowerze, rolkach, czyli zajęcia zwiększające siłę, szybkość i gibkość).
Jako rodzic, powinieneś zachęcać swoją pociechę do ruchu. Dla dzieci liczy się dobry przykład, zatem pamiętaj, że będziesz wzorem do naśladowania. Bądź przykładem i również dbaj o swój styl życia. Chodźcie na spacery rodzinne, grajcie w gry zespołowe, pójdźcie razem na basen lub planujcie wspólne wycieczki rowerowe.
Źródła:
- https://dietetycy.org.pl/zalecenia-who-aktywnosc-fizyczna/
- https://strefaedukacji.pl/pomysly-na-drugie-sniadanie-lunchbox-do-szkoly-i-pracy-12-pysznych-przepisow-do-pudelka/ar/c17-16804333
- https://ncez.pzh.gov.pl/dzieci-i-mlodziez/jaki-powinien-byc-poziom-aktywnosci-fizycznej-dzieci-i-mlodziezy-szkolnej-2/
- https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/jak-radzic-sobie-ze-stresem
- https://unicef.pl/co-robimy/aktualnosci/dla-rodzicow/jak-rozpoznac-objawy-stresu-u-dzieci-i-mlodziezy
- https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/nawyki-higieniczne-dzieci-w-szkole
_
Prezentowanych treści o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego dla wszystkich pacjentów. Wszelkie publikacje mają charakter informacyjno-edukacyjny i mogą stanowić inspiracje dla pacjentów do prowadzenia zdrowego stylu życia i zgłębiania wiedzy w danym obszarze. Mogą również zachęcać do wykonywania badań profilaktycznych. Informacje nie zastępują porady lekarskiej. O postępowaniu medycznym decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami dla każdego pacjenta. Jeśli potrzebujesz konsultacji lekarskiej, zachęcamy do rezerwowania wizyt za pośrednictwem Telefonicznej Obsługi Pacjenta: 22 619 78 76 lub bezpośrednio w wybranej przychodni. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, masz możliwość ich odpłatnego wykonania. Zachęcamy do zapoznania się z aktualnym cennikiem oraz zajrzenia na stronę www.pcz.waw.pl.