Opis problemu zdrowotnego
Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce i na świecie. Umieralność w Polsce z tego powodu należy do najwyższych w Europie. Współczesny styl życia sprzyja niestety rozwojowi chorób układu krążenia. Do najistotniejszych czynników należą:
- nadciśnienie tętnicze krwi (wartość RR > 140/90 mmHg),
- zaburzenia gospodarki lipidowej (podwyższone stężenie we krwi cholesterolu całkowitego, LDL-cholesterolu, triglicerydów i niskie stężenie HDL-cholesterolu),
- palenie tytoniu - sprzyja chorobie wieńcowej, często towarzyszy stresowi podnoszącemu ciśnienie i powodującemu przeciążenie układu krążenia
- niska aktywność ruchowa = miażdżyca, choroba niedokrwienna serca, zawał
- nadwaga - sprzyja chorobie wieńcowej, miażdżycy i nadciśnieniu (każdy dodatkowy kilogram oznacza dla naszego serca zwiększoną pracę, otłuszczenie serca osłabia jego czynność i prowadzi do niewydolności).
- nieracjonalne odżywianie - sprzyja nadwadze i podwyższeniu poziomu cholesterolu we krwi
- upośledzona tolerancja glukozy,
- wzrost stężenia fibrynogenu,
- wzrost stężenia kwasu moczowego,
- nadmierny stres,
- wiek,
- płeć męska,
- obciążenia genetyczne.
Brak profilaktyki i lekceważenie czynników ryzyka prowadzi do rozwoju chorób układu krążenia, a w efekcie do niewydolności serca.
Do kogo kierowany jest program?
Adresatami programu są w szczególności osoby obciążone czynnikami ryzyka, zadeklarowane do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej i w tym roku będące w 35, 40, 45, 50 oraz 55 roku życia, u których nie została dotychczas rozpoznana choroba układu krążenia i które w okresie ostatnich 5 lat nie korzystały ze świadczeń udzielanych w ramach programu (także u innych świadczeniodawców).
Badania w ramach programu
Badania można wykonać u swojego lekarza podstawowej opieki zdrowotnej bez skierowania, który zbada min. poziom cholesterolu i glukozy we krwi oraz oceni ryzyko zachorowań na te choroby.
Pomiar ciśnienia tętniczego
- wielkość ciśnienia tętniczego krwi podaje się za pomocą 2 liczb- pierwsza - jest zawsze wyższa i oznacza ciśnienie skurczowe (czyli mierzone bezpośrednio po skurczu serca tzn., w chwili przechodzenia fali krwi przez tętnicę); - druga - jest niższa i oznacza ciśnienie rozkurczowe (mierzone, gdy fala tętna zanika)
Prawidłowa wartość ciśnienia tętniczego: 120/ 80 mmHg
Maksymalna wartość normy: 135/85 mmHg
O nadciśnieniu tętniczym mówimy wówczas, gdy podczas kilkakrotnych pomiarów, dokonywanych w spoczynku, ciśnienie przekracza wartości graniczne, uznane za prawidłowe. Podwyższone ciśnienie tętnicze wywołuje szereg niekorzystnych zmian w naczyniach krwionośnych, sercu, nerkach i mózgu. Nie leczone może prowadzić do udaru mózgu, choroby niedokrwiennej i zawału serca. U osób z nadciśnieniem znacznie częściej niż u ludzi z prawidłowym ciśnieniem tętniczym, występuje niewydolność mięśnia sercowego i inne choroby układu krążenia.
Określenie BMI
- wskaźnik masy ciała (masę ciała w kg dzielimy przez wzrost w metrach podniesiony do potęgi drugiej - kg/m2)
prawidłowa masa (BMI) 18,5-24,9
nadwaga - BMI powyżej i równy 25
stopień I otyłości: 30-34,9
stopień II otyłości: 35-39,9
Badanie poziomu cholesterolu i trójglicerydów
Cholesterol jest tłuszczowym związkiem chemicznym, niezbędnym do życia; powszechnie dzieli się na cholesterol dobry i zły.
LDL - "cholesterol zły" - korzystny dla zdrowia jest niski poziom LDL. Jeśli poziom jest zbyt wysoki złogi cholesterolu odkładają się w tętnicach i dochodzi do przyspieszonej miażdżycy oraz zwężenia tętnic. Nieodpowiednia dieta obfitująca w pożywienie z dużą ilością tłuszczów zwierzęcych podwyższa stężenie cholesterolu LDL.
HDL - "cholesterol dobry", posiada właściwości przeciwmiażdżycowe. Korzystny dla zdrowia jest wysoki poziom HDL.
U niektórych osób zbyt wysoki poziom cholesterolu uwarunkowany jest genetycznie, jednak w większości przypadków wysoki poziom cholesterolu jest wynikiem wadliwego odżywiania. Badanie poziomu cholesterolu pozwala ocenić, czy w naszym organizmie nie ma zaburzeń gospodarki lipidowej. W badaniu o nazwie "lipidogram" ocenia się zwykle stężenie kilku parametrów: cholesterolu, cholesterolu HDL, cholesterolu LDL. Oprócz tych parametrów istotny jest jeszcze jeden: trójglicerydy. Nadmierne stężenie trójglicerydów zwiększa ryzyko rozwoju miażdżycy i choroby niedokrwiennej serca.
Prawidłowe wartości:
- Cholesterol całkowity (TC) - poniżej 190 mg/dl (5,0 mmol/l)
- LDL cholesterol - poniżej 115 mg/dl (3,0 mmol/l)
- HDL cholesterol u kobiet - 46 mg/dl (1,2 mmol/l) i powyżej
- HDL cholesterol u mężczyzn - 40 mg/dl (1,0 mmol/l) i powyżej
- Trójglicerydy (TG) - poniżej 150 mg/dl (1,7 mmol/l)
Program finansowany przez NFZ.
